چرا دانشمندان کافر میشوند؟
بسم الله الرحمن الرحیم
آیا دانشمندان برجسته به خداوند اعتقاد دارند؟ نگاهی به نظرات نخبگان علمی درباره خداوند
بسیاری از افراد تصور می‌کنند که دانشمندان و نخبگان علمی، با دستیابی به آگاهی‌های وسیع، به این نتیجه می‌رسند که جهان خلقت به‌طور اتفاقی پدید آمده است و باور به خداوند و خالقیت عالم، خیالی بیش نیست. برخی بر این باورند که علم و دانش، انسان را از اعتقاد به خداوند دور کرده و به سوی بی‌خدایی سوق می‌دهد. این تفکر که باور به خداوند نشأت‌گرفته از خرافات یا عدم سواد علمی است، در بین عموم مردم وجود دارد. اما آیا واقعاً چنین است؟ آیا دانشمندانی که به بالاترین درجات علم دست یافته‌اند، باور خود به خدا را از دست داده‌اند؟ در این مقاله، به دیدگاه‌های برجسته‌ترین دانشمندان جهان، از جمله برندگان جایزه نوبل، خواهیم پرداخت و خواهیم دید که بسیاری از این نخبگان، با افزایش دانش علمی، به وجود خداوند و قدرت الهی ایمان بیشتری پیدا کرده‌اند.
نگاهی به اعتقاد دانشمندان درباره خداوند
در اینجا، نظرات برخی از برجسته‌ترین دانشمندان تاریخ که هر یک از آنان به درجات عالی علمی دست یافته و جوایز معتبری از جمله جایزه نوبل دریافت کرده‌اند، آورده شده است. این دانشمندان نه تنها ایمان خود را از دست نداده‌اند، بلکه با پیشرفت‌های علمی، ایمانشان به خداوند و قوانین الهی تقویت شده است.
1. جوزف تامسون: علم در خدمت شناخت خداوند
جوزف تامسون، یکی از مشهورترین فیزیکدانان تاریخ، برای کشف الکترون و فیزیک هسته‌ای برنده جایزه نوبل شد. او در نوشته‌های خود به این نکته اشاره می‌کند که پیشرفت در علم نه تنها او را از خداوند دور نکرده، بلکه به او نزدیک‌تر کرده است. او درباره این تجربه چنین می‌نویسد:
“هنگامی که قله‌ها را یکی پس از دیگری فتح می‌کنیم و به جلو پیش می‌رویم، در مقابل خود نقاطی را می‌بینیم، پر از زیبایی. اما از هدف خود غافل هستیم. با هر قدمی که به جلو برمی‌داریم، قله‌های بلندتر ظاهر میشوند که فتح آنها به کسانی که به آنجا صعود می‌کنند، تسلیم خواهد شد. این باعث عمیق‌تر شدن حس ما نسبت به حقیقت می‌شود. حقیقتی که با هر پیشرفتی در علم آشکارتر می‌شود، این است که بهترین کارها مخصوص خداوند متعال است.”
(برگرفته از Recent Developments in Physical Science، The Popular Science Monthly، ۱۹۱۰)
تامسون به این نکته اشاره دارد که هرچه انسان به قله‌های علمی نزدیک‌تر می‌شود، پی به عظمت و زیبایی خلقت الهی می‌برد. علم برای او ابزاری است که او را به حقیقت نزدیک‌تر کرده و باعث تقویت ایمان او به خداوند می‌شود.
2. جوزف تیلور: پیوند میان علم و دین
جوزف تیلور جونیور، فیزیک‌دانی است که به‌خاطر کشف تپ‌اختر دوتایی و تلاش در اثبات نظریه بیگ‌بنگ، جایزه نوبل فیزیک را دریافت کرد. او، همچون بسیاری از دانشمندان دیگر، مسیحی معتقدی بود و به پیوند میان علم و ایمان باور داشت. تیلور در این باره می‌گوید:
“هیچ تمایزی بین دین و علم وجود ندارد. اطلاعات ما درباره خداوند، با هر کشف علمی که در دنیا صورت می‌گیرد، وسیع‌تر می‌شود. علم و دین هم‌پایه هستند و کشف‌های علمی، حقیقت‌های دینی را تقویت می‌کند.”
این فیزیکدان برجسته معتقد است که هر پیشرفتی در علم، انسان را به خداوند نزدیک‌تر می‌کند و هر دستاورد علمی، به نوعی پرده از رازهای الهی برمی‌دارد.
3. آلبرت انیشتین: علم و ایمان به خدا
آلبرت انیشتین، یکی از بزرگترین نوابغ علمی تاریخ، نه تنها به خداوند ایمان داشت، بلکه در نوشته‌های خود به این نکته اشاره می‌کند که هرچه دانش او بیشتر شده، ایمان او به خداوند قوی‌تر شده است. او در مصاحبه‌ای در The Wall Street Journal در سال ۱۹۹۷ چنین گفت:
“هرچه در علوم اطلاعاتم بیشتر می‌شود، ایمانم به خدا قوی‌تر می‌شود.”
اینشتین بر این باور بود که علم و خداوند نه تنها در تضاد نیستند، بلکه علم به نوعی ابزار شناخت خداوند و عظمت خلقت او است. او همچنین در یکی از سخنرانی‌های خود عنوان کرد:
“من می‌خواهم بدانم خداوند چگونه این دنیا را خلق کرده است. من علاقه‌ای به شنیدن این پدیده‌ها و مسائل ندارم؛ بیشتر تمایل دارم از فکر پشت این عمل مطلع شوم.”
این دیدگاه اینشتین نشان می‌دهد که علم، برای او به‌عنوان ابزاری برای درک بهتر و عمیق‌تر قوانین الهی عمل می‌کرد.
۴. فریمن دیسون: عقل و خلقت جهان
فریمن دیسون، فیزیکدان مشهور، که برای فعالیت‌هایش در حوزه فیزیک کوانتوم و نظریه ذرات شناخته شده است، به پیوند میان عقل و خداوند اعتقاد داشت. او باور داشت که جهان به‌گونه‌ای ساخته شده که شرایط برای رشد و تکامل عقل به‌وجود آمده است. در یکی از سخنرانی‌هایش بیان کرد:
“جهان با قوانینی که در آن حاکم است، شرایطی فراهم کرده که عقل بتواند در آن رشد کند. من تمایزی بین خدا و عقل قائل نمی‌شوم؛ خدا همان عقل ماست، وقتی که این عقل فراتر از درک و فهم انسانی ما پیش می‌رود.”
دیسون معتقد بود که جهان به‌گونه‌ای طراحی شده که به انسان اجازه می‌دهد با پیشرفت در علم، به درک عمیق‌تری از خداوند برسد.
۵. رابرت بویل: شیمی‌دان ایمان‌گرا
رابرت بویل، شیمی‌دان و فیزیکدان مشهور، به‌عنوان بنیان‌گذار شیمی مدرن شناخته می‌شود. او با تحقیقات خود در حوزه گازها و شیمی به شکل‌گیری علم مدرن شیمی کمک کرد. بویل علاوه بر موفقیت‌های علمی، یک مسیحی متدین بود و معتقد بود که خداوند قوانین طبیعت را تنظیم کرده است. او می‌گوید:
“خداوند نویسنده جهان است و مؤسس قوانین طبیعی و حرکت. هرچه بیشتر علم را مطالعه کنیم، بیشتر به این نتیجه می‌رسیم که قوانین طبیعی جهان از جانب خداوند به‌وجود آمده است.”
بویل با ایمان قوی خود به خداوند، از مطالعه علمی به‌عنوان راهی برای کشف و درک بهتر خالق استفاده می‌کرد.
۶. ارنست والتون: علم و ایمان به خدا
ارنست والتون، فیزیکدان ایرلندی که در سال ۱۹۵۱ جایزه نوبل فیزیک را برای آزمایش‌های خود در زمینه شکافت اتم دریافت کرد، بر این باور بود که علم و دین با هم تضاد ندارند، بلکه مکمل یکدیگرند. والتون در یکی از سخنرانی‌های خود بیان کرد:
“یکی از راه‌هایی که می‌توانیم ذهن خالق را بشناسیم، مطالعه مخلوقات او است. ما باید به خودمان زحمت بدهیم تا هنر نمایی خداوند را در جهان بشناسیم. اگر از عقل خود استفاده نکنیم و به مطالعه خلقت نپردازیم، نعمت عقل الهی را به درستی درک نکرده‌ایم.”
او به این باور داشت که دانش علمی، انسان را به درک بهتری از خداوند و آفرینش نزدیک می‌کند.
۷. پاول دیویس: نظم جهان و خداوند
پاول دیویس، برنده مدال کلوین در سال ۲۰۰۱ و یکی از بزرگترین فیزیکدانان نظری، بر این باور است که کشف‌های علمی، هرچند بیشتر میشوند، ولی انسان را به سمت خداوند هدایت می‌کنند. او در کتاب خود God and the New Physics نوشت:
“علم تنها در صورتی می‌تواند وجود داشته باشد که دانشمند یک جهان‌بینی اساسی الهیاتی را اتخاذ کند. نظم و قوانین طبیعت به‌گونه‌ای هستند که نشان می‌دهند جهان باید دارای منشأ الهی باشد.”
دیویس در بسیاری از آثار خود به این نکته اشاره دارد که علم به‌صورت طبیعی انسان را به سوی اعتقاد به خداوند و فهم عمیق‌تر از جهان هدایت می‌کند.
۸. هیو راس: نجوم و ایمان به خداوند
هیو راس، فیزیکدان و ستاره‌شناس برجسته، به بررسی چگونگی ارتباط میان کشف‌های علمی و باور به خداوند پرداخته است. او به‌ویژه به‌دلیل تحقیق‌هایش در زمینه نظریه بیگ‌بنگ و منشأ جهان مشهور است. راس در کتاب خود The Creator and the Cosmos به این نکته اشاره می‌کند که علم نجوم به وضوح نشان می‌دهد که جهان دارای طراحی دقیق و الهی است. او می‌گوید:
“ستاره‌شناسانی که از مشاهدات خود نتیجه‌گیری‌های خدا باورانه نمی‌گیرند، دارند نادر و کمیاب میشوند. حتی محدود مخالفان نیز اشاره می‌کنند که موج علم علیه آنها است.”
هیو راس معتقد است که علم نجوم به انسان نشان می‌دهد که جهان به‌گونه‌ای طراحی شده است که به وجود خالق حکیم اشاره دارد.
۹. رابرت جسترو: ستاره‌شناسان و خالقیت الهی
رابرت جسترو، یکی از ستاره‌شناسان برجسته و بنیان‌گذار موسسه مطالعه فضایی ناسا، به بررسی نقش خداوند در خلقت جهان پرداخته است. او به اهمیت مشاهدات ستاره‌شناسان در تأیید وجود نیرویی ماوراء طبیعی اشاره می‌کند. جسترو در یکی از سخنرانی‌هایش می‌گوید:
“ستاره‌شناسان خود را به دردسر انداخته‌اند، زیرا با روش‌های خودشان توانسته‌اند اثبات کنند که جهان یک‌باره خلق شده است. آنها تاریخچه تمامی ستاره‌ها، سیاره‌ها و موجودات زنده را ثبت کرده‌اند و اعلام کرده‌اند که همه این‌ها به‌واسطه نیرویی که قادر به درک کامل آن نیستند، به‌وجود آمده است. نتیجه‌ای که ستاره‌شناسان به آن رسیده‌اند، این است که نیروی ماورائی در کار بوده و این یک کشف علمی است.”
این سخن جسترو نشان می‌دهد که حتی در میان جامعه ستاره‌شناسان، باور به خالقیت الهی و نیرویی فراتر از طبیعت در خلق جهان به‌خوبی تثبیت شده است. او به این نتیجه رسیده است که جهان بدون وجود خداوند و نظم الهی نمی‌توانست چنین منظم و دقیق به‌وجود آید.
۱۰. لرد ویلیام کلوین: علم، خداوند و قوانین طبیعی
لرد ویلیام کلوین، فیزیکدان برجسته قرن نوزدهم، که به‌خاطر کارهای نظری خود در زمینه ترمودینامیک و تعریف مقیاس دمای کلوین مشهور است، به این باور عمیق داشت که مطالعه دقیق علم انسان را به سوی خداوند هدایت می‌کند. او به این نکته اشاره می‌کرد که علم نه تنها در تضاد با دین نیست، بلکه ابزاری است که ایمان به خدا را تقویت می‌کند. کلوین می‌گوید:
“اگر علم را دقیق و به اندازه کافی مطالعه کنی، تو را به ایمان به خدا وادار می‌کند.”
او همچنین به این نکته اشاره کرد که قوانین فیزیکی و طبیعی به‌گونه‌ای طراحی شده‌اند که نشان‌دهنده وجود خالق هوشمند و هدفمندی در پس جهان است. کلوین بر این باور بود که جهان بدون خالقی هوشمند و قدرتمند نمی‌توانست وجود داشته باشد. او بیان کرد:
“هیچ‌چیز در علم نمی‌تواند باور به خدا را نفی کند. برعکس، علم به ما نشان می‌دهد که جهان به‌گونه‌ای طراحی شده است که از نظر فیزیکی و ریاضیاتی قابل توضیح است و این نظم و زیبایی بی‌نهایت، تنها با حضور خداوند قابل درک است.”
۱۱. اسحاق نیوتن: خالق جهان و قوانین طبیعی
اسحاق نیوتن، که بسیاری او را به‌عنوان بزرگترین دانشمند تاریخ می‌شناسند، علاوه بر موفقیت‌های علمی خود، یک مسیحی معتقد نیز بود. او قوانین حرکت و جاذبه را کشف کرد و جهان را به‌عنوان یک ساعت پیچیده تصور می‌کرد که توسط خداوند به‌صورت منظم و دقیق تنظیم شده است. نیوتن می‌گوید:
“خدا همه چیز را با وزن، اندازه و محاسبه دقیق آفریده است. اگر هیچ مخلوق دیگری نبود، شست دست انسان کافی بود که وجود خداوند را اثبات کند.”
نیوتن بر این باور بود که قوانین طبیعی جهان به‌طور دقیق توسط خداوند خلق شده‌اند و مطالعه علم باعث می‌شود انسان به عظمت خداوند پی ببرد.
۱۲. گرگور مندل: پیام الهی در طبیعت
گرگور مندل، پدر علم ژنتیک و یکی از دانشمندان برجسته جهان، که به عنوان کشیش کلیسای کاتولیک نیز شناخته می‌شود، در یکی از سخنرانی‌های خود به موضوع ارتباط علم و دین پرداخته است. او چنین گفت:
“حضرت مسیح بعد از رستاخیزش بر یاران خود به شکل‌های مختلف ظاهر می‌شد. او به‌عنوان باغبانی در برابر مریم مجدلیه ظاهر شد. این تجلی نمادی است از اینکه انسان برای رشد و تکامل به نعمت‌های خداوندی نیاز دارد. همان‌طور که یک دانه بدون خاک، آفتاب و آب نمی‌تواند رشد کند، روح انسان نیز بدون هدایت خداوند نمی‌تواند به کمال برسد. خداوند به انسان عقل و نعمت عطا کرده است و انسان باید با تلاش و اراده خود به سمت این کمال حرکت کند.”
جمع‌بندی
در طول تاریخ، دانشمندان و نخبگان علمی بسیاری با کشف‌های بزرگ خود در زمینه‌های مختلف علمی، به خداوند ایمان داشته‌اند. برخلاف تصور عموم، بسیاری از این دانشمندان نه تنها ایمان خود را از دست نداده‌اند، بلکه با پیشرفت در علم، به وجود خداوند و قوانین الهی ایمان بیشتری پیدا کرده‌اند. علم و دین در تضاد با یکدیگر نیستند، بلکه هر دو به انسان کمک می‌کنند تا به درک بهتری از جهان و خالق آن برسد.
این مقاله نشان می‌دهد که ایمان به خداوند در میان نخبگان علمی امری رایج است و بسیاری از آنان با مطالعه دقیق خلقت و قوانین جهان، به این نتیجه رسیده‌اند که جهان بر اساس نظم و قوانین دقیق الهی خلق شده است. خداوند، نه تنها خالق جهان، بلکه مؤسس و تنظیم‌کننده قوانین طبیعت است که علم به ما کمک می‌کند تا این قوانین را بهتر درک کنیم.
منابع :
- کتاب God and the New Physics نوشته پاول دیویس
- مقاله Science Resurrects God، The Wall Street Journal، ۲۴ دسامبر ۱۹۹۷
- کتاب Infinite in All Directions نوشته فریمن دیسون
- کتاب Religion and Natural Science نوشته مکس پلانک
- Recent Developments in Physical Science، The Popular Science Monthly، ۱۹۱۰
