راز ثروتمندی

به نام خدا

راز ثروتمندی چیه؟

ثروتمندی یعنی چی؟

به کی میگند ثروتمند؟

ایا ثروتمندا خیلی کیف میکنند؟

آیا ثروتمندی چیز بدی هست؟

اینها سوالاتی هست که معمولا همه ی ما آدمها از یک سنی ببعد دچارش میشویم. معمولا اواخر نوجوانی که کم کم محور رشدما به نقطه ی آینده نگری میرسه و دغدغه ی آینده و درامد و استقلال عمل پیدا میکنیم .

مواجهه  با موضوع ثروت و ثروتمندی تناقضات زیادی را به همراه دارد.

 یکی میگه خوبه

یکی میگه بده

یکی میگه دست نیافتنیه

یکی میگه دست یافتینه

یکی میگه ثروتمندا کیف زندگیو میبرند

یکی میگه نه اتفاقا گرفتارترین آدما ثروتمنداند.

اونوقته که ما مثل آدم خسته ای که میخواد بره تو اتاقش استراحت کنه یه نفر میگه « مار » تو اتاقته یه نفر میگه نه نگران نباش برو راحت بخواب،  واقعا می‌مونیم چیکار کنیم.

با تمام نگاههایی که به ثروت و ثروتمندی وجود داره اما میخوام از زاویه ای واقع بینانه تری با این موضوع روبروتون کنم.

ریشه ی ثروتمندی

همه‌ی ما میدونیم و شنیدیم وقتی خداوند انسان را آفرید نسبت به شخصیت و کرامت نفس او تاکید نمود

وَ لَقَدْ كَرَّمْنا بَني‏ آدَم‏

یعنی ما به همه ی انسانها شرافت و کرامت دادیم.

کرامت به معنای ساده تر یعنی شخصیت. خداوند نسبت به کرامت نفس همه ی ما انسانها حساس است لذا نسبت به افرادی که تلاش دارند تا بر این کرامت خدشه ای وارد کنند عواقب شدیدی مقرر فرموده.

هیچ کس حق بی احترامی به هیچ انسانی را ندارد. حتی بزرگان ما توصیه فرموده اند اگر مشاهده کردید کسی گناه میکند فقط اجازه دارید  گناهش را تحقیر کنید نه خودش را.

انسان حرمت دارد ارزشمند است الا اینکه خودش با  باورهای مبتذل و رفتارهای حیوانیش  اصرار داشته باشد خودش را از دایره ی انسانیت خارج کند که مربوط به موضوع ما نمیشود. پس هیچ کس اجازه ندارد عزت نفس دیگران را زیر پا گذارد ولو عزت نفس خودش را.

برای تقویت و حفظ این کرامت نفس خداوند سرمایه های متنوع و بسیاری در اختیار انسان قرار داده بگونه ای که اگر درست استفاده شود هیچ کس محتاج همنوع خود نمیگردد.

شاید شما هم بارها این عبارات نورانی را شنیده باشید که:

الّناسُ معادِنُ كَمَعادِنِ الَّذهَبِ وَ الْفِضَّةِ.

زمانی که برای اولین بار با این عبارت مواجه شدم برای مدتی چشم از آن برنمیداشتم.

انسانها مانند معدنهای طلا و نقره اند.

تفاسیر زیادی برای این روایت نورانی شنیده ایم که بیشتر آنها این ارزشمند بودن انسان را ناظر به امور معنوی میدانند. در صورتی که چه در روایات دیگر و چه در تجربیات دیگران میبینید این ارزشمندی نه تنها در امور معنوی بلکه در امور مادی هم وجود دارد.

 یعنی خداوند سرمایه هایی را در وجود همه ی انسانها قرار داده

علت این سرما گذاری الهی در وجودمان چیست؟

برداشت من این است که یکی از حکمتهای وجود این ودیعه ی الهی این بوده تا انسانها با استفاده از این سرمایه های گرانبها در گذران زندگی خویش عزت و کرامت نفس خویش را از هر نظر حفظ و تقویت نمایند.

 خداوند در ادامه ی آیه ای که در بالا اشاره شد (وَ لَقَدْ كَرَّمْنا بَني‏ آدَم)‏ میفرماید:

وَ حَمَلْناهُمْ فِي الْبَرِّ وَ الْبَحْرِ

یعنی شرایط تلاش و حرکت را برایشان فراهم نمودیم

وَ رَزَقْناهُمْ مِنَ الطَّيِّباتِ

روزی آنها را فراهم نمودیم

وَ فَضَّلْناهُمْ عَلى‏ كَثيرٍ مِمَّنْ خَلَقْنا تَفْضيلا

و اینگونه آنها را بر دیگرمخلوقات برتری دادیم.

از بیان نورانی خداوند متعال میتوان برداشت کرد که کرامت نفس انسان در کسب روزی ای قرار داده شده  که خداوند برایش مقرر فرموده. اعم از روزی معنوی و مادی که درآمد مالی هم جزو همین روزی ها محسوب میشود.

آیا ثروت اندوزی با معنویت منافات دارد؟

ممکن است برخی هنوز بر اساس نگاه ناقصی که به معنویات دارند جمع کردن مال و ثروت اندوزی را مخالف معنویت بدانند. 

در اینجا لازم دانستم برای رفع این ابهام که کم هم نیست قدری بیشتر بپردازم. از طرفی حاکم بودن فضای دینی در کشور ما و تصوی ری که از  ثروت گریزی دینداران در ذهنها قرار گرفته همچنین وجود عبارتهای دارای معنای دنیا گریزی مانند «زهد» بعنوان ملاک دینداری که القاکننده ی نوعی دنیا گریزی و فرار از کسب درآمد است در طول سالهای زیادی فرهنگی را ایجاد نموده که گویا ثروت امری پلید چرک کف دست و باعث مشکلات اخلاقی و فساد و … است و باید از آن پرهیز کرد و نباید سراغ درآمد رفت الا بقدر بخور و نمیری و اگر کسی به فکر مال اندوزی باشد گوییا از دایره ی مومنین خارج شده، دنیا گرا شده و خود را به جهنم نزدیک نموده است.

در این قسمت مقاله لازم میدانم برای رفع این ابهام از بیانات نورانی خود معصومین علیهم السلام استفاده نمایم تا از این نظر هم خیالمان راحت شود که:

کسب درامد با معنویت نه تنها منافات ندارد بلکه لازمه ی رشد معنویست

 امام صادق علیه السلام میفرمایند

إنّی لَأَبغُضُ الرّجُلَ أنْ یَكونَ كَسلاناً عَن أَمِر دُنیاهُ وَ مَنَ كَسِل عن أمِر دُنیاهُ فهُوَ عَن أمرِ آخِرَتِه أَكسَلُ!

من از مردی که در امور دنیوی خود تنبل و تن‌پرور باشد بیزارم. کسی که در امور دنیوی خود سُست و لاابالی باشد در امور آخرتش لاابالی‌تر خواهد بود! (فروع کافی، ج ٥، ص ٨٥)

لاتَدَعْ طَلَبَ الرِّزق مِن حِلِّهِ فَاِنّهُ عَوْنٌ لَكَ عَلی دینِكَ.

هیچ‌گاه از تحصیل روزی حلال رو گردان مباش. مال حلال یاور و معین تو در حفظ دین و ایمان تو است.

دقیقا این روایت اشاره به لزوم کسب درآمد برای رشد معنویست دارد.

همچنین میفرمایند:

 لاخَیرَ فی مَن لایُحِبُّ جَمْعَ المالِ مِن حلالٍ یَكُفُّ بِهِ وَجهَهُ و یَقضی بِهِ دَینَهُ وَ یَصِلُ بِهِ رَحِمَهُ.

کسی که خواهان اندوختن مال از راه حلال و مشروع نباشد که با آن آبروی خود را حفظ کند و بدهی خود را ادا نماید و از راه آن صلة ارحامش را به جا بیاورد هیچ گونه خیر و امیدی در وجود او نیست.

قَالَ وَ قَالَ رَسُولُ اَللَّهِ صَلَّى اَللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ : «إِنَّ اَلنَّفْسَ إِذَا أَحْرَزَتْ قُوتَهَا اِسْتَقَرَّتْ» . هرگاه روزی انسان تامین شود آرام گیرد

امام صادق ع: لاتَدَعوا التّجارةَ فَتَهونُوا، إتَّجِروا بارَكَ اللهُ لَكُم.

از تجارت و بازرگانی دست نکشید که خوار و حقیر خواهید شد. شما تجارت کنید خداوند به شما برکت می‌دهد. (وسائل، ج ١٢، ص ٧)

اینها نمونه هایی بود از روایات کثیری که در زمینه ی ضرورت کسب درآمد بیان شده لذا به همین قدر اکتفا میکنیم.

پس باید ثروتمند شد

گفتیم خداوند متعال برای حفظ عزت نفسمان معادن ثروت را در درونمان قرار داده که اگر برای اخراج آن اقدامی نکنیم طبق روایت بالا خوار و حقیر خواهیم شد.پس باید ثروتمند شد. باید از این معادن درست استخراج نمود تا مسیر رشد معنویمان هموار شود.

شهید بزرگوار استاد مطهری میفرماید: «فقر اقتصادی عامل گریز از دین و تشویش اندیشه وبدبینی در جامعه است لذا امام علی (ع) در توصیه به فرزندش از او می خواهد که از فقر به خدا پناه ببرد… باید معضل فقر اقتصادی را حل کند وقتی که دین و ایمان و کمالات معنوی در انسان افول کند اصول اخلاقی و ارزشهای انسانی در او کم رنگ رو کج روی. کج اندیشی در او راه می یابد.»

تاکید قرآن بر کسب درآمد بعد از نماز نشان از اهمیت این موضوع دارد:

فَإِذا قُضِيَتِ الصَّلاةُ فَانْتَشِرُوا فِي الْأَرْضِ وَ ابْتَغُوا مِنْ فَضْلِ اللَّهِ وَ اذْكُرُوا اللَّهَ كَثيراً لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُون‏ (جمعه آیه 10)

و چون نماز پايان گيرد، در زمين پراكنده شويد و از فضل و رزق خدا جويا شويد و خدا را بسيار ياد كنيد تا رستگار شويد.

یعنی اگر به دنبال موفقیت هستیم باید به دنبال کسب درامد باشیم.

امیدوارم اشاره ی به این موارد بتواند قدری تصورات اشتباه نسبت به کسب درامد را اصلاح نماید و انگیزه ی لازم برای توسعه ی مالی را فراهم کند. توسعه ی مالی با هدف حفظ عزت نفس و شخصیت‌بخشی فردی و اجتماعیمان که نتیجه اش میشود رشد معنوی.

شخصی بنام معلی بن خنیس میگوید روزی امام صادق علیه السلام مرا دیدند که دیر هنگام به بازار میرفتم. از این روبه من فرمودند:«اُغْدُ إِلَى عِزِّكَ» یعنی صبح زود به سوی عزّت خودت حرکت کن

همچنین امام کاظم علیه السلام به شخصی بنام مصادف مکرر میفرمودند: «اُغْدُ إِلَى عِزِّكَ یعنی السّوق» صبح بسوی عزت خودت یعنی بازار حرکت کن.

از آنچه بیان شد فهمیدیم  راز ثروتمندی در حفظ آرامش، حفظ ارزشمندی ، حفظ ایمان و معنویت، رسیدگی به اطرافیان و حفظ آبرو و عزت نفسمان خواهد بود. در این صورت کسب درامد و توسعه ی مالی نه تنها آسیب نیست بلکه یک ضرورت است برای ساختن بهترین فردا.

در مقاله ی بعد در مورد « راه ثروتمندی » نکاتی  بیان خواهد شد.

بهترین فردا را برایتان آرزو میکنم.